IPB

Здравствуйте, гость ( Вход | Регистрация )

14 страниц V  « < 8 9 10 11 12 > »   
Ответить в данную темуНачать новую тему
Проект "История Лиды в датах"
Admin
сообщение 1.10.2018, 6:27
Сообщение #64


Активный участник
***

Группа: Главные администраторы
Сообщений: 3601
Регистрация: 15.7.2010
Из: славный горо Лида
Пользователь №: 3



Кастрычнік

605 год таму назад стала пісьмова вядома паселішча Ваверка (1413 год), калі Міхаіл Галігінавіч заснаваў касцёл Святога Францішка.

Ваверка знаходзіцца ў дваццаці сямі кіламетрах ад Ліды, на паўночна-заходнім накірунку. Населены пункт быў уключаны ў спіс аграгарадкоў, якія будаваліся ў Гродзенскай вобласці ў 2006 годзе.
Верагодна, што горад Вевярэск, які згадваецца ў “Спісе рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх” у “Першым Наўгародскім летапісе”, - папярэднік Ваверкі. Дакладнае месцазнаходжанне Вевярэска невядомае, але лічыцца, што ён знаходзіўся на беразе рэчкі Ваверкі. Ёсць меркаванне, што горад і яго жыхары загінулі ў 1257-1259 гадах пры першым наездзе хана Бурундая. Уцалелыя гараджане заснавалі новае паселішча ( магчыма, якраз на месцы Вевярэска) і назвалі яго Ваверка.
Назва паселішча – ад назвы рэчкі, а назва рэчкі ад слова вавёрка, якое гучыць падобна і на беларускай, і на літоўскай мовах (vavere, vaveraite, veveryte). Ці то вавёрак у ваколіцах было шмат, ці то рэчка, як вавёрачка, хуценька збягала да свайго вусця?

9 кастрычніка спаўняецца 80 год з дня нараджэння Мельнікава Уладзіміра Сяргеевіча.
Нарадзіўся ў 1938 годзе у Полацку. Жыў у Літве і Эстоніі, вучыўся ў Талінскім мастацкім інстытуце на аддзяленні станкавага жывапісу. Працаваў майстрам на заводзе, інструктарам у райвыканкаме, настаўнікам у Лідскім індустрыяльным тэхнікуме, літаратурным супрацоўнікам у газеце “Уперад” (зараз “Лідская газета”). Партрэт- асноўны жанр У. Мельнікава. Ім напісаны партрэты Ніла Гілевіча, Анатоля Ярмоленкі, Аляксандра Лукашэнкі, Мітрапаліта Філарэта, Маргарэт Тэтчэр і іншыя.
Уладзімір Мельнікаў адным з першых творчых людзей горада ўзняў пытанне аб стварэнні ў Лідзе школы мастацтваў. Яго праблемны артыкул “Бляск і галеча Лідскага замка”, які быў надрукаваны ў 2004 годзе спачатку ў “Гродзенскай праўдзе”, а потым і ў рэспубліканскай газеце “Культура”, паклаў канец разбурэнню каштоўнага гістарычнага помніка.
Перейти в начало страницы
 
+Цитировать сообщение
Admin
сообщение 3.9.2018, 8:19
Сообщение #65


Активный участник
***

Группа: Главные администраторы
Сообщений: 3601
Регистрация: 15.7.2010
Из: славный горо Лида
Пользователь №: 3



Верасень


695 год таму назад па загаду князя Вялікага Княства Літоўскага Гедыміна пачалося будаўніцтва Лідскага замка і заснаванне горада Ліды.

У 1323 годзе князь Гедымін аддаў загад пабудаваць у Лідзе каменную крэпасць, якая была б перашкодай на шляху рыцараў-крыжакаў у глыб земляў Вялікага Княства Літоўскага. Пяць гадоў спатрэбілася, каб узвесці Лідскі замак, які стаў першым каменным замкам на тэрыторыі дзяржавы. За аснову быў узяты тып рацарскага кастэля – абарончага збудавання ў выглядзе чатырохвугольніка з высокімі каменнымі сценамі.
Адначасова са сценамі ў паўднёва-заходнім куце замка была пабудавана вежа. Другая вежа, размешчаная па дыяганалі ад першай, у паўночна-усходнім куце замкавага двара, была пабудавана пазней. Вядома, што на ўсіх паверхах Лідскага замка былі пакоі і залы. Таксама тут размяшчаліся праваслаўная царква, турма, суд і архіў.
У 1953 годзе Лідскі замак увайшоў у спіс помнікаў архітэктуры, узятых пад ахову дзяржавы. Сёння галоўная славутасць горада знаходзіцца на рэканструкцыі, але нягледзячы на гэта, замак застаецца адкрытым для турыстаў круглы год.

24 верасня спаўняецца 95 гадоў з дня нараджэння Земавіта Фядэцкага (1923 г., в. Лебяда Лідскага павета – 2009 г.), польскага пісьменніка, перакладчыка, крытыка. Складальнік зборніка беларускіх народных песень “Цёплыя вечары… ды халодныя ранкі…”, запісаных у в. Феліксава ў 1942 – 1943 гг.
Земавіт Фядэцкі наразіўся 22 жніўня 1923 г. у маёнтку Лебяда, непадалёк Мажэйкава.У цяжкія часіны вайны жыў у вёсцы Феліксава, у сям’і свайго сябра Уладзіміра Мальца. Ён працаваў з ім у полі, дапамагаў будаваць новую хату, хадзіў на вячоркі, на вяселлі, на талокі, на хрысціны, дужаўся з хлопцамі на ігрышчах, танцаваў з паненкамі на вечарынах, а потым запісваў песні феліксаўскіх сялян, не ведаючы, ці будзе з гэтага запісу нейкі спажытак і ці здолее ў будучым надрукаваць свій зборнік.
Зборнік гэтых песень пад назвай “Цёплыя вечары… ды халодныя ранкі, czyli co spiewano w Feliksowie” выйшаў у 1992 годзе і дайшоў да Новай Зеландыі, а ў Італіі яго назвалі “Песні Атлантыды”.
Земавіт Фядэцкі хаваў рукапіс гэтых песень амаль 50 гадоў у ваенны час, у час працы ў амбасадзе Польшчы, ў Маскве, потым на розных кватэрах у Варшаве, як быццам не было нічога больш каштоўнага, што варта было б схаваць ці вазіць з сабой і праз вайну, і праз пасляваенную разруху, і праз варшаўскі побыт, такі далёкі ад страчанай, як падавалася, навек Беларусі, у якую ён прыехаць ужо не спадзяваўся. За ўсім гэтым відна вялікая любоў Земавіта Фядэцкага да малой радзімы, і радзіма адказала яму такой жа любоўю. У 2017 годзе на Лідчыне быў заснаваны фестываль песеннага фальклору памяці Земавіта Фядэцкага “Цёплыя вечары… ды халодныя ранкі”.
Перейти в начало страницы
 
+Цитировать сообщение
Admin
сообщение 31.7.2018, 8:05
Сообщение #66


Активный участник
***

Группа: Главные администраторы
Сообщений: 3601
Регистрация: 15.7.2010
Из: славный горо Лида
Пользователь №: 3



Жнівень

17 жніўня – 95 гадоў з дня нараджэння Наказных Матроны Канстанцінаўны (1923 г., с. Чарнігаўка Амурсай вобл. – 1944), удзельніцы Лідскага падполля, пасмяротна ўзнагароджана ордэнам Айчыннай вайны 1-й ступені.
Нашэсце немцаў моладзь успрымала як страшэнную згубу. Па сваім жаданні яны ішлі на смерць, абы нанесці ворагу адчувальныя страты.
Жылі яны амаль побач. Саша Клімко, Моця Наказных, Маша Кастраміна… на вуліцах К. Маркса, Дзяржынскага. Падлеткі мелі магчымасць збірацца па вечарах, калі з-за каменданскага часу хадзіць па горадзе забаранялася. Так у доме № 18 па вуліцы Польнай (цяпер К. Маркса), дзе жыў Саша Клімко, захоўвалася зброя, лістоўкі. Ужо некалькі пазней, пасля вайны, стала вядома, што ў хату Клімко часта наведваліся партызаны з атрадаў “Іскра” і “Балтыец”. Ад хлопцаў яны даведаліся аб руху на чыгунцы. Падлеткі перадавалі звесткі аб паяздах, што ішлі на ўсход. Яны ляцелі пад адхон каля станцыі Гаўя ці Юрацішкі.
Немцы здагадваліся, што ў горадзе хтосьці дапамагае партызанам, перадае тым інфармацыю аб руху на чыгунцы. Але амаль чатыры гады яны не маглі выйсці на след падпольшчыкаў. І толькі ў 1944 годзе вясной накрылі яўкі партызан па вуліцы Польнай.
3 ліпеня 1944 года ў лесе, які сёння падступае да вуліцы Рыбіноўскага, былі растрэляны Моця Наказных, Саша Клімко, Толя Качан, Зоя і Лёня Кудачовы і іх сябры. Гэта адбылося за чатыры дні да вызвалення нашага горада.
Перейти в начало страницы
 
+Цитировать сообщение
Admin
сообщение 4.7.2018, 7:26
Сообщение #67


Активный участник
***

Группа: Главные администраторы
Сообщений: 3601
Регистрация: 15.7.2010
Из: славный горо Лида
Пользователь №: 3



Ліпень

27 ліпеня – 55 гадоў з дня нараджэння Грушы Рычарда Баляслававіча (в. Сцеркава Лідскага раёна), мастака, скульптара, паэта.
У сівых валунах, што шчодра раскіданы па нашых бяскрайніх абшарах, ён бачыць і таямніцу, і паэзію, і шэдэўр прыроды. “Кажуць, Вялікі ледавік прынёс на зямлі Беларусі болей як 80 відаў граніту, - распавядае Рычард Груша. – Ужо самі па сабе яны – мастацтва. Варта толькі заўважыць іх манументальную прыгажосць, быць па сапраўднаму чуйным да навакольнага свету, і ён удзячна абудзіць у табе высокія пачуцці і задумы. Мая мара – зрабіць так, каб маўклівыя камяні красамоўна і гучна “загаварылі” па ўсёй Беларусі, расказваючы пра багатую гісторыю нашай Бацькаўшчыны”.
Незвычайная мара мастака ўжо збылася. Камяні-знакі Рычарда Грушы ўстаноўлены ў Полацку і Брэсце, Нясвіжы і Навагрудку, Лідзе і Смаргоні, Міры і Шчучыне… Ды хіба пералічыш усе мясціны? У кожнага такога помніка – сваё святое прызначэнне. Скажам, на міленіум ля аднаго з лідскіх храмаў “вырас” валун з нагоды 2000-годдзя Ражства Хрыстова, а ў Баранавічах – памятны знак, бы прызнанне ў любові: “Я кропля ў тваіх крыніцах, мама”.
Большасць сваіх работ Рычард Груша проста прыносіць у дар – гораду, людзям, гісторыі. Як кажуць, напісанае застаецца, а напісанае на камяні – тым больш.
Але не толькі камень запальвае натхненнем сэрца творцы. У калекцыі майстра – больш за тысячу работ, у асноўным – беларускі пейзаж. Карціны Рычарда Грушы знаходзяцца ў прыватных калекцыях Японіі, Кітая, Ізраіля, Францыі, Італіі, Іспаніі, Польшчы, Аўстрыі і інш.
Не меней вабіць мастака і магія дрэва. Шматлікія скульптурныя формы з дрэва Рычарда Грушы ўпрыгожваюць інтэр’ер дзіцячых садкоў, ствараюць утульную атмасферу народнай казкі ва ўтульных дворыках. Асабліва кранае кампазіцыя “Сымон-музыка”. Для кагосці гэта – першая сустрэча з коласаўскімі героямі.
А ён жа яшчэ і паэт... “Пішу вершы па начах, пад настрой. Часцей за ўсё гэта песенныя тэксты пра жыццё, каханне, прыгажосць роднага краю”, — прызнаецца ён. Дарэчы, у 2010-м ужо пабачыў свет зборнік яго твораў “Беларуская зорка”: гэта “песні для голаса ў суправаджэнні фартэпіяна”. 37 песень на беларускай і рускай мовах, напісаных у розныя гады ў суаўтарстве з 8-мю кампазітарамі.
У 2002-м годзе Нацыянальная камісія па справах ЮНЭСКА адзначыла лідчаніна дыпломам за дзейнасць па ўвекавечанні культурнай спадчыны Беларусі. Падобныя ўзнагароды, заўважым, у Беларусі атрымалі нямногія.
Перейти в начало страницы
 
+Цитировать сообщение
Admin
сообщение 1.6.2018, 7:00
Сообщение #68


Активный участник
***

Группа: Главные администраторы
Сообщений: 3601
Регистрация: 15.7.2010
Из: славный горо Лида
Пользователь №: 3



Чэрвень

605 год таму назад стала пісьмова вядома паселішча Ваверка (1413 г.), калі Міхаіл Галігінавіч заснаваў касцёл Святога Францішка.
Верагодна, што горад Вевярэск, які згадваецца ў “Спісе рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх” у “Першым Наўгародскім летапісе”, - папярэднік Ваверкі. Дакладнае месцазнаходжанне Вевярэска невядомае, але лічыцца, што ён знаходзіўся на беразе рэчкі Ваверкі. Ёсць меркаванне, што горад і яго жыхары загінулі ў 1257-1259 гадах пры першым наездзе хана Бурундая. Уцалелыя гараджане заснавалі новае паселішча ( магчыма, якраз на месцы Вевярэска) і назвалі яго Ваверка.
Пісьмова Ваверка вядома з 1413 года, калі Міхаіл Галігінавіч заснаваў касцёл Святога Францішка. Праз 50 гадоў удава Сафія Галігінавіч і сын Жыгімонт Галігінавіч пацвердзілі правы касцёла Святой Тройцы. Але невядома: ці так перайменавалі існаваўшы касцёл, ці пабудавалі новы. У 1496 годзе Старая Ваверка, або Вялікая (паблізу з’явілася Новая Ваверка, пазней Дылева), перайшла ў спадчыну да Мікалая Жыгімонтавіча Галігінавіча.
Паміж 1501 і 1506 гадамі Ваверка нейкім чынам аказалася ў Мікалая Юндзілавіча – земскага харужага, аб чым сведчыць адпаведны запіс у каралеўскім прывілеі ад 10 красавіка 1511 года. У 1522 годзе вёска належыць Янушу Станіслававічу Касцевічу – ваяводзе віцебскаму. У першай палове XVI стагоддзя пры касцёле існавала навучальная ўстанова: у спісах студэнтаў Кракаўскага універсітэта за 1513 – 1550 гады ўзгадваюцца хлопцы з Ваверкі.
У 1559 годзе ў вёсцы – 54 дамы (каля 500 жыхароў), а ў 1570-ым яна атрымала статус мястэчка, а гэта - кірмашы, карчмы, дадатковыя даходы. Мястэчка Ваверка абазначана на карце Т. Макоўскага 1613 года. У 1617-ым яна належала А. Галеўскаму. Ніколі пазней у Ваверцы не жыло так шмат людзей, і яна не мела местачковага статусу, як у гэтыя гады.
Падчас расійска-літоўска-польскай вайны 1654 – 1667 гг. Ваверка была знішчана. У 1659 годзе яна аказалася на шляху расійскага войска Івана Хаванскага. У канцы XVIII стагоддзя Ваверка належыла Каралю Ласковічу, затым – дынастыі Кастравіцкіх. Адзін з іх - Ігнацій Кастравіцкі – быў генералам артылерыі, удзельнікам напалеонаўскіх паходаў. Яго сын Самуэль (1788-1859) пакінуў прыкметны след на Лідчыне. У Ваверцы ў 1840 годзе на яго сродкі быў пабудаваны адзін з лепшых каменных касцёлаў з гіпсавымі скульптурамі на столі, дзве з якіх захаваліся дагэтуль.
Сын Самуэля – Люцыян Кастравіцкі – вучыўся ў Парыжскай вайсковай акадэміі, але не прыйшоўся да спадобы імператару Мікалаю І і быў вымушаны жыць ў Паперні. З-за сямейных фінансавых цяжкасцей прадаў Паперню, Ваверку і іншыя вёскі. Аднак шкадаваць прададзеную зямлю доўга не давялося, бо ў 1861 годзе было адменена прыгоннае права.
У 1881 годзе ў Ваверцы былі касцёл і карчма, дарэчы, мясцовы прыход ва ўсе часы лічыўся багатай парафіяй. У 30-х гадах мінулага стагоддзя пры касцёле лічылася да 12 тысяч прыхаджан. Сёння касцёл Перамення Божага – галоўная славутасць Ваверкі. Сучасны выгляд касцёл набыў ў 1934-1936 гадах. Ён быў пашыран. У гэтым прымалі ўдзел і самі жыхары Ваверкі. У гады Вялікай Айчыннай вайны касцёл быў часткова пашкоджаны. На яго сценах можна ўбачыць умяціны ад варожых снарадаў.
Старыя могілкі – таксама адно з гістарычных мясцін аграгарадка.
Там пахаваны князь Казімір Гедройц, ёсць таксама магілы 1882 і 1890 гадоў.
У аграгарадку да 65-годдзя са Дня Вялікай Пабеды мясцовымі вучнямі была высаджана алея. Сёння Ваверку ўпрыгожваюць 65 маладых дубкоў, якія напамінаюць людзям аб знамянальнай даце.
Назва паселішча – ад назвы рэчкі, а назва рэчкі ад слова вавёрка, якое гучыць падобна і на беларускай, і на літоўскай мовах (vavere, vaveraite, veveryte). Ці то вавёрак у ваколіцах было шмат, ці то рэчка, як вавёрачка, хуценька збягала да свайго вусця?!

8 чэрвеня – 70 гадоў з дня нараджэння Грыневіча Юльяна Міхайлавіча (в. Цішкі Лідскага раёна), дырэктара, выкладчыка УА “Лідскі каледж” Гродзенскага дзяржаўнага універсітэта імя Янкі Купала.
Высокая заслуга Юльяна Міхайлавіча ў арганізаціі эфектыўнай вучэбна-метадычнай, выхаваўчай і спартыўна-масавай, тэхнічнай творчасці навучэнцаў. Лідскі каледж неаднаразова станавіўся пераможцам абласных і рэспубліканскіх конкурсаў, выстаў, спартакіяд і спаборніцтваў, злётаў вынаходцаў і рацыяналізатараў, аглядаў мастацкай самадзейнасці і інтэрнатаў, паспяхова праходзіў атэстацыі і акрэдытацыі спецыяльнасцей і навучальнай установы.
Юльян Міхайлавіч прымаў актыўны ўдзел грамадскім жыцці горада Ліда і Лідскага раёна. На працягу шэрагу гадоў выбіраўся дэпутатам гарадскога Савета, быў старшынём гарадской камісіі па адукацыі, зараз – член Савета старэйшынаў пры райвыканкаме.
За заслугі ў галіне адукацыі, творчы ўклад, ініцыятыву Ю.М. Грыневіч быў узнагароджаны Ганаровымі граматамі Міністэрстваў вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі СССР і БССР, Вярхоўнага Савета БССР, Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы, Гродзенскага абласнога ўпраўлення адукацыі, Лідскага райвыканкаму, 1983 годзе – нагрудным знакам “За выдатныя поспехі ў сярэдняй спецыяльнай адукацыі” Міністэрства вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі СССР, у 1986 годзе – ордэнам “Знак пашаны”. У лютым 2010 года ён быў узнагароджаны нагрудным знакам “Выдатнік адукацыі” Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь.
Перейти в начало страницы
 
+Цитировать сообщение
Admin
сообщение 2.5.2018, 7:32
Сообщение #69


Активный участник
***

Группа: Главные администраторы
Сообщений: 3601
Регистрация: 15.7.2010
Из: славный горо Лида
Пользователь №: 3



Май

155 гадоў з дня нараджэння Біруты (сапр. Даравінская Амелія, 1863-1891), беларускай і польскай фалькларысткі, этнографа, даследчыцы фальклору Лідскага павета ў 1889 г.
Нарадзілася ў 1863 годзе у в. Ройсталі, цяпер у межах Вільнюса. Адукацыю атрымала ў Варшаве. Настаўнічала, запісвала беларускі фальклор і вяла этнаграфічнае даследванне Лідскага павета. Друкавалася ў часопісе “Вісла”, дзе ў 1889 г. змясціла апісанне дажынак з песнямі ў в. Шаўры Лідскага павета, паданні “Сосны ў Лідзе”, “Паданне пра Пілакальскую гару” з Ваўкавыскага павета. Найбольш значная публікацыя – “Беларускія песні з Лідскага павета” ў часопісе “Зборнік паведамленняў па айчыннай антрапалогіі” (1892), куды ўвайшлі сямейна-бытавыя, любоўныя, лірычныя, рэкруцкія і салдацкія песні. Манаграфію “Народ Лідскага павета” цэнзура забараніла. Рукапісы зберагаюцца ў архівах Варшавы і Вільнюса.
Перейти в начало страницы
 
+Цитировать сообщение
Admin
сообщение 30.3.2018, 8:03
Сообщение #70


Активный участник
***

Группа: Главные администраторы
Сообщений: 3601
Регистрация: 15.7.2010
Из: славный горо Лида
Пользователь №: 3



Красавік

15 - 80 гадоў з дня нараджэння Пятра Макарэвіча (1938, в. Шынки, Круп. р-на – 2014, Ліда), беларускага паэта, перакладчыка, журналіста, літаратуразнаўцы.
Жыў па-людску і рабіў нямала,
Разліваў, як сонца, весялосць…
А мая персона выклікала
Найчасцей – няўдзячнасць або злосць.
Гэтыя радкі з верша Пятра Рыгоравіча “Не распяты на крыжы, на жаль” найлепей характэрызуюць самаго аўтара, як чалавека. Ён асоба шчырая, чыстая, сумленная, адкрытая, улюбёная ў навакольны свет.
Аўтар кніг паэзіі “Злітак”, “Расінкі беларускіх слоў”, “Птица свободы”, шматлікіх публікацый у розных выданнях.
У паэзіі Пятра Макарэвіча можна знайсці тое, што ў свой час запала яму ў душу, што ўсхвалявала, чаму ён радуецца, што яго абурае. У яго вершах няма надуманасці, слоўнага штукарства.
Знакаміты паэт Анатоль Вярцінскі ў прадмове да кнігі “Расінскі беларускіх слоў” адзначае: “Вершы Пятра Макарэвіча ў пераважнай большасці яўна аўтабіяграфічныя. І чытаючы іх, міжволі задумаешся, як над асаблівасцямі нацыянальнага характару і светаўспрыняцця беларуса, так і над драматычнымі перыпетыямі яго лёсу, яго ўчарашняга і сённяшняга жыцця-быццяя. З аднаго боку, ён – “сумленны сын зямлі”, “сын ціхай рачулкі Можы”, выходзіць на жыццёвы шлях з даверлівай, адкрытай душой, са спагадай і замілаваннем да усяго жывога (адзін з найлепшых вершаў так і называецца “Спагада жывому - жыве”), поўны аптымізму, безагляднага жыццялюбства (“Здаецца, разліўся я сонцам, а сонца ўлілося ў мяне!”), шчрага імкнення “са свайго мазаля сціпла жыць”.
Перейти в начало страницы
 
+Цитировать сообщение

14 страниц V  « < 8 9 10 11 12 > » 
Ответить в данную темуНачать новую тему
5 чел. читают эту тему (гостей: 5, скрытых пользователей: 0)
Пользователей: 0

 



Текстовая версия Сейчас: 28.3.2024, 19:54