Акцыя "Чытаем беларускую кнігу", Літаратурныя юбілеі Опции

[Admin]

Пра Еўфрасінню распавядаюць…

5 чэрвеня – Дзень памяці прападобнай Еўфрасінні, ігуменні Полацкай.

Многія мысліцелі і асветнікі, якія нарадзіліся ў Беларусі, на працягу ХІІ-ХХстст. Узбагацілі сваімі ведамі, думкамі, талентам скарбонку айчыннай і сусветнай навукі, культуры. Асімілюючы дасягненні еўрапейскай цывілізацыі, грамадска-палітычныя і рэлігійныя дзеячы, філосафы і педагогі, вучоныя і пісьменнікі, кнігадрукары і краязнаўцы неслі веды суайчыннікам, далучаючы іх да набыткаў агульначалавечай культуры. Яны разумелі і памяталі: веды – гэта тое святло, што запаленае аднойчы, здольна нязгаснай лампадай свяціць скрозь вякі. Несла святло ведаў і славутая Ефрасіння Полацкая – князёўна, манахіня, ігумення, паломніца, кананізаваная святая, кніжніца, асветніца, меценатка. З яе імем звязана адкрыццё першых агульнаадукацыйных устаноў і бібліятэк, стварэнне школы архітэктуры і жывапісу, развіццё рамёстваў. Падвіжніцтва, асветніцкая дзейнасць Ефрасінні Полацкай мелі вялікае значэнне для грамадскага і дзяржаўнага жыцця Полацкага княства. Справу славутай палачанкі падхапілі, паглыбілі і развілі Францыск Скарына і Васіль Цяпінскі, Сымон Будны і Спірыдон Собаль, Сімяон Полацкі і браты Зізаніі.
З цягам часу ўсё больш выразна ўсведамляецца веліч здзяйсненняў Ефрасінні Полацкай. Пра яе жыццё амаль не захавалася дакументальных звестак. Асноўнай крыніцай з’яўляецца “Жыціе Ефрасінні Полацкай…”. Яго вывучэнне мае вялікае значэнне для выхавання маладога пакалення: фарміравання духоўнасці, дабрачыннасці, маральна-этычных поглядаў, любові да Радзімы, патрыятызму. Жыццёвы шлях і разнастайная дзейнасць Ефрасінні Полацкай адлюстраваны ў прапанаваным спісе.

Арлоў, Уладзiмiр Аляксеевiч. Еўфрасiння Полацкая / У.А.Арлоў. - Мінск : Маст.лiт., 1992. - 220 с. - ( Святыя зямлi Беларускай).
Гарошка, Л. Ю. Святая Еўфрасiння-Прадслава, патронка Беларусi : нарыс, артыкулы / Леў Гарошка. - Мінск : Маст. лiт., 1996. - 124 с. - (Галасы беларускага замежжа).
Дудараў, А. А. Крыж : зборнік п'ес / Аляксей Дудараў. - Мінск : Беларусь, 2002. – 415 с. - (Школьная бiблiятэка).
Еўфрасіння Полацкая : жыццяпіс і даследаванне спадчыны Асветніцы / уклад. У. А. Арлоў ; мастак У.А. Фандулёў]. - Мінск : Полымя, 2000. - 271 с.. - (Нашы славутыя землякі)
Коўтун, В. Пакліканыя: раман-жыціе / Валянціна Коўтун. – Мінск: Маст. літ., 2007. – 245, [2] с. : іл.
Крест - красота церкви = Крыж - краса царквы = Cross - beauty of church / авт. Л.В. Алексеев и др. - Минск : Четыре четверти, 1998. – 117 с. - (Наши духовные ценности).
Масляніцына, І. А. Слава і няслаўе / І. А. Масляніцына, М. К. Багадзяж. - Мінск : Народная асвета, 1995. - 252, [3] с.
Масляницина, И. А. О том, что иногда монашеский клобук бывает предпочтительнее брачного венца: [новелла] / И. А. Масляницина // Летописцы повествуют о любви / И. А. Масляницина. – Минск, 2002. – С. 142-150.
Марцiновiч, А. Святая Еўфрасіння, альбо Адкуль ёсць, пайшла Полацкая зямля / Алесь Марцiновiч. - Мінск : Беларусь, 2008. – 111 с.
Левшун, Л. Яко луча солнечная: (худож.-док. повествование) / Любовь Левшун. - Минск. : Белорусская Православная Церковь, 2009. – 312 с.
Насустрач Духу: анталогія беларус. хрысціян. паэзіі / [уклад. і прадм. І.А. Чароты]. – Мінск, 2001. – 340 с.
Преподобная Евфросиния Полоцкая = Прападобная Еўфрасіння Полацкая = St. Evfrosinia of Polotsk. - Минск : Четыре четверти, 1997. – 115 с. - (Наши духовные ценности).
Селицкий, А. А. Евфросиния Полоцкая : ее храм, ее фрески / А. Селицкий. - Минск : Беларусь, 2016. - 180, [3] с.

[Admin]

Калі душа адценні ўсе ўвабрала

11 мая – 75 гадоў з дня нараджэння Раісы Баравіковай (1947), паэтэсы, празаіка, перакладчыка, лаўрэата Літаратурнай прэміі імя А.Куляшова, Дзяржаўнай прэміі Беларусі, спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.

Нарадзілася ў в.Пешкі Бярозаўскага раёна Брэсцкай вобласці. Пасля заканчэння Бярозаўскай сярэдняй школы (1965) пачала працаваць у быхаўскай раённай газеце «Маяк Прыдняпроўя» літсупрацоўнікам. Скончыла аддзяленне мастацкага перакладу Літаратурнага інстытута ў Маскве (1971). Працавала рэдактарам кінастудыі «Беларусьфільм» (1971-1972). У 1972-1977 гг. - карэспандэнт газеты «Літаратура і мастацтва», у 1983-1988 гг. - літкансультант рэдакцыі газеты «Чырвоная змена».
Дэбютавала ў друку ў 1960 годзе. У зборніках паэзіі «Рамонкавы бераг» (1974), «Слухаю сэрца» (1978), «Такое кароткае лета» (1981), «Адгукнуся голасам жалейкі» (1984), «Каханне» (1987), «Пад небам першага спаткання» (1990), «Люстэрка для самотнай» (1992) дамінуе тэма кахання, прага высокага духоўнага ідэалу, роздум пра час, абавязак перад сваім народам, долю жанчыны, пошук чалавечага шчасця. Эпізоды беларускай гісторыі адлюстраваны ў вострасюжэтнай драматычнай паэме «Барбара Радзівіл» (1992).
Самая істотная рыса паэтычнай творчасці — гранічная адкрытасць душы, прачулая музыка слова. Вершы і паэмы надзвычай эмацыянальныя, напоўненыя экспрэсіяй, вызначаюцца вытанчанасцю лірычных пачуццяў. Падсумаваннем яе творчай працы можна лічыць кнігі выбранай паэзіі «Сад на капялюшыку каханай» (1998), «Дрэва для райскай птушкі» (2007).
Аўтар аповесці «Кватарантка» (1980) пра моладзь, пошукі свайго месца ў жыцці. Выдала кніжку казак і апавяданняў для дзяцей «Галенчыны „Я“, альбо Планета Цікаўных Хлопчыкаў» (1990), зборнік апавяданняў «Вячэра манекенаў» (2002).
Лаўрэат Літаратурнай прэміі СП БССР імя А.Куляшова (1988) за кнігу лірыкі «Каханне».

Бібліяграфія:

Бельскі, А. І. Музыка ў паэтычным свеце Раісы Баравіковай / Алесь Бельскі // Галасы і вобразы : літ.-крыт артыкулы / А. І. Бельскі. - Мінск, 2008. — С. 139—144.
Глобус, А. Словы пра Раю Баравікову / Адам Глобус // Культура. - 2018. — 20 студз. — С. 15.

[Admin]

Гэта ўсё сапраўднае

1 красавіка – 75 гадоў з дня нараджэння Алеся Жука (1947), пісьменніка, перакладчыка.
Алесь Жук – адзін з самых цікавых сучасных беларускіх празаікаў, творы якога вызначаюцца тэматычнай разнастайнасцю. Сучаснасць ва ўсёй яе складанасці і супярэчлівасці становіцца галоўнай тэмай яго прозы. Уся творчасць пісьменніка пазначана сапраўдным талентам, глыбокай праўдай жыцця, вастрынёй у пастаноўцы сучасных праблем.
Невычарпальнай крыніцай творчага натхнення стала для Аляксандра Аляксандравіча Жука родная Случчына, дзе 1 красавіка 1947 года у вёсцы Клешаў у сям’і служачага ён нарадзіўся.
У 1965 годзе ён паступіў на філалагічны факультэт БДУ. Працаваў рэдактарам выдаведства “Мастацкая літаратура”, намеснікам галоўнага рэдактара часопіса “Маладосць”, галоўным рэдактарам часопісаў “Нёман” і “Беларусь”.
У літаратуру Алесь Жук прыйшоў у сярэдзіне 60-х гадоў, але пісаць пачаў яшчэ ў школьныя гады і ў час вучобы ва універсітэце. Яго апавяданні “Сок манга”, “Завулак”, “Водсветы зорак”, “Белы месяц”, “Мужчыны”, напісаныя ў студэнцкія гады, увайшлі ў яго першую кнігу “Асеннія халады” (1972). Гэта кніга адразу ж вывела А.Жука ў перадавыя шэрагі беларускіх празаікаў і, як потым аказалася, не толькі беларускіх: пра яго пачала пісаць усесаюзная крытыка.
На працягу 1970-1980-х гг. з’явіліся арыгінальныя празаічныя зборнікі “Паляванне на старых азёрах” (1975), “Зоркі над палігонам” (1977, прэмія Ленінскага камсамола Беларусі 1978, зняты мастацкі фільм “Палігон” 1983), “Паўстанак вяртання”(1981, Літаратурная прэмія імя І.Мележа 1982) і іншыя.
У 1982 годзе пабачыла свет кніга прозы “Паляванне на Апошняга Жураўля”. Клопат пра навакольнае асяроддзе, напоўнены выразным аналітычным роздумам, у спалучэнні з легендарна-казачным апавядальнымі элементамі-сімваламі прыдаюць твору сапраўдную мастацкую значнасць. Па гэтай аповесці ў тэатры імя Янкі Купалы быў пастаўлены спектакль і ў 1986 годзе знята мастацкая стужка.
Да самых значных твораў пісьменніка належыць і аповесць “Праклятая любоў”, што ўвайшла ў аднайменны зборнік (1991, Дзяржаўная прэмія Беларусі імя Я.Коласа 1992) – яскравае сведчанне высокай творчай сталасці вядомага празаіка, добрага знаўца народнага жыцця і побыту, чалавечых лёсаў і характараў.
Творы А. Жука грунтуюцца на філасофскай і эстэтычнай аснове – гэта напруджаны роздум над жыццём. Пісьменніка цікавіць прырода чалавечага шчасця, пакуты і іх пераадоленне, асэнсаванне чалавека самога сябе, адносіны да працы, да зямлі. Усё гэта і дазваляе ўспрыняць творчасць А.Жука як арыгінальную і адметную з’яву сучаснай беларускай літаратуры.

Бібліяграфія

Алесь Жук // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. / гал. рэд. Г.П.Пашкоў [і інш.]. – Мінск, 1998. – Т. 6. – С. 443.
Бугаёў, Д. Чалавечнасць : лiт. крытыка / Д. Бугаёў. – Мінск : Маст. лiт., 1985. – 311 с.
Далiдовiч, Г. З маладосці сталы Алесь Жук ; Генрых Далідовіч // Роднае слова. – 2007. – № 3. – C.79–81.
Марцiновiч, А. Гэта ўсё сапраўднае : беларускі пісьменнік Алесь Жук / Алесь Марціновіч // Лiтаратура i мастацтва. – 2012. – № 14. – 6 крас. – C.4.

[Admin]

Адвечны крыж

11 сакавіка – 120 год з дня нараджэння Алеся Гаруна (1887-1920), пісьменніка.
Адным з выдатнейшых пісьменнікаў ХХ ст., чыё імя ўжо пры яго жыцці называлі ўслед за імёнамі заснавальнікаў беларускай літаратуры Я.Купалы, Я.Коласа, М.Багдановіча, быў Алесь Гарун – самы пакутны з беларускіх песняроў. Жыццёвы лёс А.Гаруна склаўся так, што літаратурнай дзейнасцю ён на працягу дзесяці гадоў быў вымушаны займацца ў няволі: то за турэмнымі кратамі, то насільна адарваны ад свайго асяроддзя, ад роднай зямлі, а пад канец жыцця – ужо на радзіме ва ўмовах разбуральнай вайны, іншаземных нашэсцяў.
Належнай адукацыі А.Гарун у дзяцінстве не атрымаў. Свае веды ён удасканальваў самастойна, шляхам самаадукацыі. З маладых гадоў ступіў А.Гарун на шлях рэвалюцыйнай барацьбы. У 1904 г. ён звязаў свій лёс з партыяй эсэраў і за шырокую прапагандысцкую дзейнасць быў у 1907 г. арыштаваны і пасаджаны спачатку ў мінскі астрог, а потым пераведзены ў Вільню. Там яго прыгаварылі да ссылкі ў Сібір, якая на доўгія гады стала яго домам, жыццёвым і творчым “універсітэтам”. З Сібіры А. Гарун вярнуўся хворы на сухоты, але адразу ўключыўся ў грамадска-палітычную і культурную справу. У 1920 г. здароўе Гаруна пагаршаецца: да сухотаў дабаўляецца тыф. Цяжка хворы ён трапляе ў Кракаў, дзе праз месяц і памірае, пражыўшы ўсяго 33 гады.
Пісаць А.Гарун пачаў яшчэ ў юнацтве, але ніводнага твора гэтага перыяду не захавалася. У 1907 г. у газеце “Наша ніва” ён дэбютаваў з вершам “Маці-Беларусі”. З найбольш ранніх твораў да нас дайшла паэма “Мае коляды”, датаваная 1905 г., якая пабачыла свет толькі ў 1920 г. пад псеўданімам А.Сумны. Трапіўшы ў астрог, Гарун пісаў рэвалюцыйныя вершы, але на прафесійным ўзроўні літаратурнай творчасцю заняўся ўжо ў Сібіры, адкуль пасылаў свае вершы ў газеты “Наша ніва” і “Беларус”. У 1914 г. А.Гарун падрыхтаваў зборнік вершаў “Матчын дар”, які быў надрукаваны ў 1918 г. Крытыкі ставяць гэты зборнік побач з такімі кнігамі, як “Шляхам жыцця” Я.Купалы і “Вянок” М.Багдановіча.
Вядомы А.Гарун не толькі вершамі, але і апавяданнямі (“Першы снег”, “Маладое”, “Пан Шабуневіч”, “П’ера і Каламбіна” і інш.). У асобе А. Гаруна беларуская літаратура атрымала і цудоўнага дзіцячага пісьменніка, аб чым пераконваюць яго “Жывыя казкі” для дзіцячага тэатра.

Бібліяграфія

Гарун Алесь // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. / гал. рэд. Г.П.Пашкоў [і інш.]. – Мінск, 1977. – Т. 5. – С. 72.
Казбярук, У. М. Светлай волi зычны звон : Алесь Гарун / У. М. Казбярук. – Мінск : Навука i тэхнiка, 1991. – 64с. – (Нашы славутыя землякi).
Казбярук, У. Церневыя і лаўровыя вянкі Алеся Гаруна / Уладзімір Казбярук // Слова пра літаратуру і літаратараў: літ.-крыт. арт. па бел. літ. : у 2 кн. – Мінск, 2001. – Кн.1. – С. 431–456.
Клімовіч, Ю. Праз пакуты да папараці-кветкі / Юрась Клімовіч // Полымя. – 2017. — № 3. — С. 96—113.

[Admin]

Светла воблік паэта

25 лютага – 65 гадоў з дня нараджэння Пісьмянкова Алеся (Аляксандра) (1957 - 2004) - паэта, лаўрэата прэміі Ленінскага камсамола Беларусі, літаратурнай прэміі імя А. Куляшова.

Усе, хто введаў паэта, адзначаюць, што ён быў надзвычай узнёслым, рамантычным чалавекам, ён вымяраў сваё жыццё і свае творы шкалою тых каштоўнасцей, што былі напрацаваны яшчэ нашымі далёкімі продкамі і правераны тысячагоддзямі беларускай культуры. Гэты маральны аспект і непарыўная духоўная сувязь паміж пакаленнямі праходзіць праз усю паэзію Алеся Пісьмянкова.
Ён нарадзіўся 25 лютага 1957 года ў вёсцы Бялынкавічы Касцюковіцкага раёна Магілёўскай вобласці. Каларыт вясковага побыту, прыгажосць родных мясцін, вобразы маці, сяброў займаюць цэнтральнае месца ў шмат якіх вершах паэта:
І вёдры, поўныя вады
І вочы, поўныя дабра,
Гляджу на матчыны сляды
На белай посцілцы двара.
Алесь Пісьмянкоў скончыў філалагічны факультэт Беларускага дзяржаўнага універсітэта. Як згадваюць сябры, захапляўся рускай класічнай літаратурай. Прафесійная дзейнасць Алеся Пісьмянкова аказалася звязанай у асноўным з рэдактарскай работай. Спачатку ён працаваў у Касцюковіцкай раённай газеце, пасля ў шттыднёвіку “Літаратура і мастацтва”, часопісе “Полымя”, часопісе “Вожык” – галоўным рэдактарам.
Першая кніга паэзіі Алеся Пісьмянкова “Белы камень” выйшла ў 1983 годзе. Асноўнай тэмай кнігі стаў зварот да каранёў, да вясковай культуры, прыроды і продкаў. Даругі зборнік паэта выйшаў у 1988 годзе. Ён называўся “Чытаю зора”. Калі ў першым зборніку дамінавала тэма вёскі, прыроды, памяці аб дзяцінстве, то ў другім на першае месца выходзіць гістарычная тэматыка: “Чытаю тапаніміку”, “Мае рэліквіі”, “Думы Вітаўта” “Якаў Палачанін” і іншыя. У 1994 годзе выйшла кніга “Планіда”. У ёй на першае месца выходзяць вобразы неба, зор, планет. І шмат вершаў, прысвечанай хрысціянскай тэматыцы. Лепшыя з вершаў названага зборніка дапамагаюць адчуць народную глыбінную аснову веры.
Нельга пакінуць па-за ўвагай і творы Алеся Пісьмянкова, напісаныя для дзяцей: “Заўзятары” (1993), “Ласуны-веселуны” (1996). Як успамінаюць сябры паэта, ён часта паўтараў вядомае: для дзяцей трэба пісаць як для дарослых, толькі яшчэ лепш. Яго кнігі вершаў для дзяцей таксама ўзбагацілі беларускую літаратуру – дзіцячую. Прыгожыя, цікавыя дзецям,з густам і веданнем мовы напісаныя вершы адыгрываюць вялікую ролю ў выхаванні, яны фарміруюць павагу і цікаўнасць да нацыянальнай мовы і літаратуры.
Алесь Пісьмянкоў – лаўрэят прэміі Ленінскага камсамола Беларусі і Літаратурнай прэміі імя Аркадзя Куляшова.
Паэта не стала 23 красавіка 2004 года. Ён пакінуў пасля сябе адносна нешматлікую спадчыну, але надзвычай каштоўную па сваіх мастацкіх якасцях.
Бібліяграфія
Пісьмянкоў, А. Думаць вершы... : вершы, эсэ, успаміны / Алесь Пісьмянкоў / уклад. В. Шніп ; маст. В. Катовіч. — Мінск : Маст. лiт-ра, 2005. — 214.

Алесь Пісьмянкоў : пра творчасць паэта // Полымя. — 2006. — № 6. — C. 183—186.
Бельскі, А. Паэзія Алеся Пісьмянкова ў колерах і пахах / Алесь Бельскі // Галасы і вобразы : літ.-крыт артыкулы / А. Бельскі. — Мінск, 2008. — С. 144—157.
Галубовiч, Л. Рыцар паэзіі : Алесь Пісьмянкоў / Леанід Галубовіч // Полымя. — 2005. — № 4. — С. 211—216.
Глобус, А. Словы пра паэта і рэдактара Алеся Пісьмянкова / Адам Глобус // Культура. — 2018. — 20 кастр. — С. 14.
Жуковіч, В. Цудадзейны талент Алеся Пісьмянкова / Васіль Жуковіч // Дзеяслоў. — 2019. — № 4. — С. 215—217.
Марозава, С. Светлы воблік паэта : беларускі паэт Алесь Пісьмянкоў / С. Марозава // Лiтаратура i мастацтва. — 2012. — № 8. — 24 лют. — C. 8.

[Admin]

Майстар

1 студзеня – 75 гадоў з дня нараджэння Георгія Марчука, пісьменніка, драматурга, сцэнарыста, тэатразнаўца, Лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі.

Георгій Васільевіч Марчук нарадзіўся ў Давыд-Гарадку Столінскага раёна. Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут (1973 год), Вышэйшыя курсы рэжысёраў і сцэнарыстаў (Масква, 1975 год). Працаваў загадчыкам літаратурнай часткі (1980—1982), рэдактарам-кансультантам Тэатра-студыі кінаакцёра, дырэктарам выдавецтва «Мастацкая літаратура» (1996—2002). Да 2016 года — сакратар Саюза пісьменнікаў Беларусі.
Творчы шлях пачаў з гумарэсак. Пісаў і п’есы для самадзейнасці. І не беспаспяхова. Першая апублікаваная аднаактоўка “Выкраданне Алены” ў 1971 годзе была адзначана прэміяй на рэспубліканскім конкурсе драматургіі, а драма “Магіла Чангісхана” ўвайшла ў анталогію аднаактавай савецкай п’есы.
Першая кніга Георгія Васільевіча “Ад поўначы да світання” (1981) таксама складалася з аднаактовак. У 1986 годзе яна атрымала Гран-пры на Міжнародным фестывалі тэатральнага мастацтва ў эстонскім горадзе Вільяндзі.
Не адмаўляючы значэння гэтых твораў, усё ж відавочна, што найбольш значныя яго заслугі ў галіне прозы. Дыялогія “Крык на хутары” і “Прызнанне ў забойстве” папоўніла спіс дасягненняў нацыянальнага прыгожага пісьменства ў гэтым жанры. У асноўным дзеянне раманаў адбываецца ў мястэчку Нырча, за якім пазнаецца Давыд-Гарадок. Рэкі Гарынь і Прыпяць, мясцовыя ўрочышчы, суседнія вёскі – усё пакінута без змен.
Аўтабіяграфічныя моманты асабліва моцныя ў рамане “Кветкі правінцыі”. Галоўны герой – Адась Доля – местачковы хлапчук, які, застаўшыся рана без маці, пакутліва шукае дарогу ў самастойнае жыццё, праходзячы своеасаблівыя іспыты на выжыванне.
Раман “Сава Дым і яго палюбоўніцы” чымсці набліжаецца да любоўна-авантурнай разнавіднасці гэтага жанру. Галўны герой у захопленасці жанчынамі блізкі да сусветна вядомага прыхільніка прыгожага полу Казановы.
Сур’ёзны роздум выклікае раман “Без анёлаў”. Твор хораша ўпісваецца ў літаратуру, што асэнсоўвае шляхі, пройдзеныя народам за гады савецкай улады. Аўтар не кідаецца ў крайнасці. Яго цікавіць, як сам час праламляўся ў лёсах людзей, як яны не маглі застацца па-за падзеямі, што адбываліся ў краіне. Перакананы Г. Марчук і ў іншым: нават тады, калі падыходзіць да ацэнкі жыцця канкрэтных людзей (у дадзеным выпадку герояў твора), могуць узнікнуць не тое што палярныя, але і супрацьлеглыя меркаванні. Так, яго раман “Без анёлаў” падштурхоўвае да роздуму, акумулюе жаданне чытача не столькі сачыць за пэўнымі перыпетыямі ў лёсах герояў, колькі працаваць душой.
Плённа абжывае ён і жанр казкі. Гэтыя творы прадстаўлены ў яго кнігах “жылі-былі дзед Васільчык і баба Кацярына”, “Дзікая груша”, “Казкі”, “Чужое багацце” і іншых. Даючы ў сваіх казках вялікую волю фантазіі, геогій Марчук як мага цясней прывязвае дзеянне да канкрэтных рэалій. Гэта толькі на карысць. Атрымліваецца, што казка становіцца свайго роду жыццю падказкай.
Георгіям Васільевічам напісана каля дзесяці раманаў, 50 п’ес, столькі ж казак, 100 навэл, 5 кінасцэнарыяў, ажно 400 афарызмаў. Каб дакладна сказаць, хто ён у беларускай літаратуры, дастаткова сказаць МАЙСТАР.

Бібліяграфія

Жыгалава, М. Маральна-філасофскія каштоўнасці жыцця ў сучаснай беларускай літаратуры / М. Жыгалава // Беларуская мова і літаратура . - 2015. - № 10. - С. 3-11.
Іконнікава, Л. Аўтабіяграфічная проза Георгія Марчука: мастацкае асэнсаванне асабістага вопыту / Людміла Іконнікава // Роднае слова. - 2017. - № 1. - С. 8 – 12.
Ковалев, М. Демоны рождаются на земле : роман Георгия Марчука "Год демонов" / М. Ковалев // Неман. - 2013. - № 4. - C. 216-217.
Марціновіч, А. Жыццё ва ўсёй шматграннасці / Алесь Марціновіч // Літаратура і мастацтва. - 2017. — 6 студз. — С. 7.
Навасельцава, Г. В. Мастацкае асэнсаванне малой радзімы ў раманах Георгія Марчука / Ганна Навасельцава // Роднае слова. - 2019. — № 10. — С. 4—6.
Навумовiч, У. Гімн землякам — "Давыд-гарадоцкія каноны" Георгія Марчука / У. Навумовіч // Роднае слова. - 2013. - № 1. - C. 19-20.
Трус, М. Марфалогія чарадзейных казак Георгія Марчука / М. Трус // Роднае слова. - 2012. - № 5. - C. 26-29.

[Admin]

“Нязгасная зорка беларускай зямлі”

9 снежня – 130 гадоў з дня нараджэння Макіма Багдановіча (1891 – 1917), беларускі паэт, перакладчык, літаратурны крытык, празаік, публіцыст.
Літаратурная дзейнасць Максіма Багдановіча ўзбагаціла беларускую паэзію на такія нязнаныя дагэтуль класічныя ўзоры вершаскладаньня, як санэт, трыялет, танка, рубай, рандо, рэндэль, тэрцына і інш.
Максім Багдановіч заклаў пачатак беларускай літаратурна- прафэсійнай крытыкі. Гісторыка-літаратурная канцэпцыя Максіма Багдановіча найбольш поўна раскрылася ў яго працах “Кароткая гісторыя беларускай пісьменнасьці XVI стагоддзя”, “За сто лет”, “Новый период в истории белорусской литературы” і “Белорусское возрождение”.
Нарадзіўся ў сям’і педагога, этнографа, мовазнаўца Адама Ягоравіча Багдановіча і Марыі Апанасаўны Багдановіч. Маленства і юнацтва будучага паэта прайшлі ў гарадах, звязаных са службовымі прызначэннямі бацькі: у Гродне (1892-1896 гг.), Ніжнім Ноўгарадзе (1896-1908 гг.), Яраслаўлі (1908-1916 гг.). Вучыўся ў Ніжагародскай мужчынскай гімназіі, скончыў Дзямідаўскі юрыдычны ліцэй у Яраслаўлі, затым пераехаў у Мінск. Працаваў сакратаром губернскай харчовай камісіі, быў пастаянным наведвальнікам клуба беларускай інтэлігенцыі “Беларуская хатка”, браў чынны ўдзел у працы мінскага аддзела Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны.
У лютым 1917 г., цяжка хворы на сухоты, ён выехаў на лячэнне ў Ялту, дзе і памёр. Пахаваны беларускі паэт на гарадскіх ялцінскіх могілках.
Першы друкаваны твор – алегарычная казка-прытча “Музыка” – убачыў свет у газеце “Наша ніва” (1907г.). Пры жыцці Багдановіч выдаў толькі адзін зборнік вершаў “Вянок” (Вільня, 1913 г.), які стаў унікальнай з’явай беларускай літаратуры. На беларускую мову пераклаў творы Гарацыя, Авідзія, Ф.Шылера, Г.Гейнэ, А.Пушкіна і іншых.
Шмат вершаў Багдановіча пакладзены на музыку, вершы “Зорка Венера” і “Слуцкія ткачыхі” бытуюць як народныя песні. Імем паэта названы вуліцы ў Гродне, Мінску, Гомелі, Быхаве, Яраслаўлі, школа і бібліятэка ў Мінску.
У г. Гродна, на доме, у якім у 1892-1896 гг. жыла сям’я Багдановічаў (зараз вул. 1-га Мая,10), у 1965 г. была ўсталявана мемарыяльная дошка, а ў 1986 г. - адкрыты музей М.Багдановіча, як літаратурны аддзел Гродзенскага дзяржаўнага гісторыка-археалагічнага музея. Сярод яго экспанатаў – асабістыя рэчы паэта, дакументы, пісьмы і іншыя рэчы сям’і Багдановічаў, прадметы побыту канца ХІХ-га - пачатку XX стст.

Бібліяграфія

Максім Багдановіч : энц. / склад. І.У.Саламевіч, М.В.Трус ; рэдкал.Т.У.Бялова і [інш.]. - Мінск : Беларус. Энцыкл. iмя П.Броўкi, 2011. – 608 с.
Барадуля, Т. В. "Успамінаў я ўсё сумесна перажытае з любоўю..." / Яна Будовіч // Літаратура і мастацтва. - 2019. — 4 кастр. — С. 4.

Головко, С. Белорусский поэт с берегов Волги / С. Головко // Беларуская думка. - 2018. — № 9— С. 42—49.

Дзмітрыенка, А Загадка Максіма Багдановіча / Алена Дзмітрыенка // Роднае слова. — 2015. — № 12. — С. 55—57

Запартыка, М. "Я ўсё жыццё імкнуўся да святла..." : да 155-годдзя з дня нараджэння Адама Багдановіча / Марына Запартыка // Літаратура і мастацтва. - 2017. — 31 сак. — С. 7.