Проект "История Лиды в датах" Опции

[Admin]

Гісторыя горада Ліды і Лідчыны

Студзень

1 – 105 год з дня нараджэння Сцяпана Дзмітрыевіча Пруткова (1911 - 1978). Ганаровы грамадзянін г. Ліды (1967), генерал-маёр авіяцыі, Герой Савецкага Саюза (1942).
Нарадзіўся ў Апочне Радамаскай губерніі (цяпер Клецкае ваяводства, Польшча). Вучыўся ў лётнай школе (1934 – 1936) Лётчык-інструктар, камандзір звяна. Удзельнічаў у абароне Ленінграда, Сталінрадскай бітве, вызваленні Украіны, Крыма, Беларусі, разгроме немцаў ва Усходней Прусіі.
Першая гвардзейская Сталінградская ордэна Леніна двойчы Чырвонасцяжная, ордэнаў Суворава і Кутузава штурмавая авіяцыйная дывізія ў 1952 -1993 гг. базавалася ў Лідзе ў Паўднёвым гарадку.
12 – 65 год з дня нараджэння Юрыя Апанасавіча Зайца (1951, г. Ліда). Беларускі археолаг, гісторык.
Фонд гістарычна-культурнага музея-запаведніка “Заслаўе”налічвае 12282 адзінкі асноўнага і 4711 адзінак навукова-дапаможнага фонду. Самай вялікай у фондах запаведніка з’яўляецца калекцыя археалогіі. Яна налічвае больш за 3700 адзінак асноўнага фонду. У гэтую калекцыю ўвайшлі галоўным чынам рэчы, якія перадаў музею Юрый Апанасавіч Заяц.
21 – 65 год з дня нараджэння Ганны Станіславаўны Радзько (Халшчанковай) (1951 г. в.Банцавічы Лідскі р-н). Беларуская спявачка (альт), заслужаная артыстка Рэспублікі Беларусь (1982).
З 1971 салістка Беларускага тэлебачання і радыё. Валодае прыгожым своеасаблівага тэмбру голасам народнага плана. Выканаўчая манера вызначаецца мяккасцю, шчырасцю выказвання, жаноцкасцю. Выступала пераважна з Камерна-інструментальным ансамблем і Сімфанічным аркестрам Беларускага тэлебачання і радыё. У рэпертуары беларускія народныя песні, патрыятычныя і лірычныя песні беларускіх кампазітараў Ю.Семянякі, Э.Зарыцкага, У.Будніка, А.Чыркуна і інш.

[Admin]

Студзень

595 гадоў таму (студзень – люты 1422) Лідскі замак быў абраны месцам вясельных урачыстасцей польскага караля Уладыслава Ягайлы і князёўны Соф’і Гальшанскай.
У 1422 годзе ў замкавых залах быў зладжаны банкет з нагоды шлюбу састарэлага 71-гадовага Ягайлы з 17-гадовай Сафіяй Гальшанскай, якая стала яго чацвёртай па ліку жонкай. Сам шлюб адбыўся ў Навагрудку 24 сакавіка, але адзначаць яго прыехалі менавіта сюды – у Лідскі замак. Банкет стаяў гарой!
Нягледзячы на тое што нявеста гадзілася мужу ва ўнучкі, яна змагла зрабіць тое, чаго не зрабіла ні адна з трох папярэдніх жонак: нарадзіла яму траіх сыноў – Уладзіслава, Казіміра (пражыў мала) і Казіміра Андрэя. Першанец Сафіі Уладзіслаў Ягайлавіч пасля стаў каралём Польшчы, а праз пяць гадоў атрымаў венгерскі трон. Казімір Андрэй быў вялікім князем літоўскім, а затым і польскім манархам. Унукі Сафіі Гальшанскай панавалі на чэшскім троне. Дарэчы, кроў гальшанскай князёўны цячэ ў жылах прадстаўнікоў многіх каралеўскіх сем’яў Еўропы.
Рэканструкцыю легендарнага вяселля Ягайлы і Соф’і і сёння можна ўбачыць у Лідскім замку, заказаўшы адпаведную тэматычную экскурсію.
120 гадоў таму (1897, студзень) па рашэнні Лідскага павятовага камітэта апякунства і народнай цвярозасці адкрылася першая гарадская бібліятэка пры чайнай.
2 – 80 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Гаўрылавіча Васько (1937, в. Ліпічанка Шчучынскі р-н), беларускага журналіста, пісьменніка, паэта. З 2007 года член Саюза беларускіх пісьменнікаў. Жыве ў Лідзе.
Друкаваўся у часопісах “Маладосць”, “Беларусь”, “Нёман” і інш., ў калектыўных, зборніках “Анталогія беларускай паэзіі”, “Ад лідскіх муроў”, “Краю мой, Неман” і інш. Аўтар паэтычных зборнікаў “Кругаварот жыцця”(2011), “ На схілах берагоў”(1997), “Прасветленнасць” (1981), аўтар кнігі прозы “Лясная рапсодыя” (2013).
За апавяданне “Айн унд цванцыг, драй унд фірцыг” стаў лаўрэатам конкурса рэдакцыі газеты “Звязда” і Саюза пісьменнікаў Беларусі. У 2008 годзе ў конкурсе, аб’яўленным Лідскім раённым выканаўчым камітэтам і рэдакцыей Лідскай газеты да 685-годдзя заснавання Ліды, за свой цыкл вершаў заняў першае месца.
9 – 90 гадоў з дня нараджэння Надзеі Іванаўны Паповай (1927 – 2016 г., Ліда), ганаровай грамадзянкі г. Ліды, былога першага сакратара Лідскага гаркама КПБ (1978-1985), дэпутата гарсавета.
Будучы на пасадзе трэцяга, а затым і першага сакратара гаркама партыі, Надзея Іванаўна шмат зрабіла для горада Ліды. Гэта дзякуючы яе ініцыятыве і старанням у нас з’явіліся Курган Бессмяроцця і плошча 600-годдзя горада, былі адрамантаваны вуліцы і дарогі, новы віток атрымала прамысловасць.
«Я никогда не слышала, чтобы она с кем-то конфликтовала или жаловалась на кого-нибудь. Она не нажила врагов, а вот друзей у неё много. Могу предположить, что она просто умеет любить. Любое дело, над которым ей приходилось трудиться, делалось с любовью! Отношение людей – главная оценка, как ты прожила свою жизнь». Менавіта так, напісала ў сваёй кніге “Моя уважаемая мама” дачка Надзеі Іванаўны Ларыса Андрэеўна Віркоўская.